Wissels polariseren, in simpele taal uitgelegd!
Inleiding
Voor een betrouwbare modelspoorbaan is puntstuk polarisatie onmisbaar. Steeds vaker kiezen we ervoor om wissels te gebruiken met een geleidend puntstuk. Deze wissels halen de polarisatie van het puntstuk door de stand van de tongen die de spanning opnemen van de buitenste spoorstaven. Echter werkt dit niet altijd betrouwbaar door tussenkomst van vuil en verwering. Om dit op te lossen gaan we dit puntstuk fysiek ompolen, zodat er een betrouwbaar bedrijf ontstaat.
Dit ompolen kan op twee manieren:
Microswitch
Een mechanische schakelaar welke door een mechanisme wordt omgezet. Dit is een goedkope oplossing, maar ook niet altijd feilloos. Door verkeerde positionering of een te zware mechanische belasting kan de timing hiervan uit de maat lopen.
Relais
Een elektrische oplossing welke door een schakelaar of decoder wordt omgezet. Een wat duurdere oplossing, maar wel vele malen betrouwbaarder dan een microswitch. Een relais heeft dan ook onze voorkeur als het komt op polarisatie.
In deze handleiding leggen wij de werking uit middels tekst en voorbeeld. Omdat we niet te veel in detail willen treden qua aansturing verwijzen wij u alvast naar een aantal andere tutorial om verder te gaan als u deze tutorial heeft gelezen. We maken in deze tutorial gebruik van onze relaismodule HPP4.
Wij wensen u veel plezier met uw relais print. Mochten er vragen of opmerkingen ontstaan dan bent u altijd vrij deze te stellen door contact met ons op te nemen.
De handleiding heeft als uitgangspunt dat u de wissels met servo’s aanstuurt via de OC32, en de HPP4 als relaismodule gebruikt.
U kunt deze uitleg ook gebruiken als u gebruikt van MTB aandrijvingen in plaats van servo’s. Of als u de ESU of YaMoRC servobesturing gebruikt in plaats van de OC32.
Met vriendelijke groet,
Martin Domburg
Domburg Train Support
Hoe werkt puntstuk polarisatie
In principe heel simpel door een wisselcontact. Deze schakelt een algemeen contact tussen twee andere contacten, net als de schakelaar van de verlichting. Door het puntstuk op dit algemene (COM) contact aan te sluiten, en de twee voedende spoorstaven op de uitgaande (NO en NC) contacten schakel je door het relais te bedienen ofwel de ene spanning, ofwel de andere spanning naar het puntstuk.
Over de werking van een relais en wisselcontacten verwijs ik u naar de Handleiding HPP4 versie 2 welk u vindt op onze website.
Heel vaak gebruiken we servo’s om de wissels te bedienen. In de aansturing van de servo zit vaak ook de mogelijkheid om een puntstuk mee te schakelen. Dit geldt voor de MTB, OC32, maar ook voor de servodecoder van YaMoRC, ESU en Uhlenbrock. Bij de YaMoRC en ESU servodecoder dien je wel een aanvullende relais module aan te sluiten, zodat deze de servo aansturing voorziet van een relais.
Hoe dit werkt, kunt u lezen in de handleidingen van de modules op de websites van de fabrikanten.
Middenstand
Als u een puntstukpolarisatie toepast, is het heel belangrijk dat u het schakelmoment timet op het moment dat de tongen los liggen van de rails. Doet u dit niet dan ontstaat er een kortsluiting en vervalt de centrale in de stop stand. Als de timing niet uitvoerbaar is, kunt u gebruik maken van twee relais, waarbij de beide railstaven tijdens het omleggen spanningsloos zijn naar het hartstuk en na het omleggen het juiste relais ingeschakeld wordt.
Wat mag wel, en wat mag niet
Veel gebruikers proberen draden te besparen, doe dit niet! Vaak nemen ze de rijspanning en verdelen deze over de NO en NC aansluitingen van het relais.
De enige juiste manier is om elke wissel als een los object te beschouwen en daarom elke wissel te voorzien van drie draden. Dit voorkomt ellende en storingen!
Een paar handige tips:
- Als u de scheidingen verder van het puntstuk plaatst na de wissel kunt u gemakkelijk een draad solderen wat verder weg van het puntstuk. Dit gaat makkelijker dan dicht bij het puntstuk.
- U hoeft geen zaagsneden te maken in de wissel, ondanks de berichten op internet is dit bij peco wissels totaal nutteloos.
- Geef alle drie draden een eigen kleur zodat deze bij het relais makkelijk te herkennen zijn.
De uitvoering
Dit demonstreren we met de HPP4 relaismodule.
Zoals u kunt zien is de uitvoering vrij simpel, als u deze opvolgt dan zit u altijd goed. Wel adviseer ik om de staaf waar de tong voor rechtdoor tegen aanligt op de NC aan te sluiten (op de HPP4 contact A). De staaf voor de stand afbuigend sluit u dan aan op de NO contact (op de HPP4 contact B).
Veel gestelde vragen (FAQ)
Wissel polarisatie
Dat is het actief ompolen van het hartstuk van een wissel zodat de trein daar niet hapert of kortsluiting maakt. Voor betrouwbare stroomvoorziening dus onmisbaar.
Door vuil, oxidatie of slechte aanpassing maakt de tong soms geen goed contact. Daardoor stopt de loc of ontstaat kortsluiting.
Een relais is betrouwbaarder en preciezer. Microswitches zijn goedkoop, maar gevoeliger voor slijtage of verkeerde montage.
Dat is het moment dat de tongen los liggen van de spoorstaaf. Op dat moment moet het hartstuk spanningsloos zijn om kortsluiting te voorkomen.
Ja! Elk puntstuk verdient z’n eigen voeding. Geen bespaar-trucs: dat leidt tot ellende en zoeken naar spookstoringen.
Liever niet. Deze shortcut zorgt vaak voor storingen. Houd het simpel en correct: 3 draden per wissel.
Nee, bij Peco wissels is dit niet nodig. Gewoon netjes aansluiten en klaar is Kees.
De spoorstaaf voor rechtdoor op NC (contact A), de afbuigende op NO (contact B), en het puntstuk op COM.
OC32, ASB, ESU, Digikeijs en Uhlenbrock. Let op: vaak is een extra relaismodule nodig!
Dan wordt het puntstuk op het verkeerde moment omgepoold – pas de timing aan of gebruik een dubbel relais.
